Geschiedenis Noord-Holland
Holland was dit voornaamste gewest betreffende de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden (1588-1795). In 1795 werden de Bataafse Republiek uitgeroepen. Na een staatsgreep van 21 januari 1798 werden op 23 april 1798 een Acte van Staatsregeling aangenomen, waarmee een oude gewestelijke grenzen radicaal werden gewijzigd. Een republiek werd onderverdeeld in 8 departementen met zo heel wat mogelijk gelijke bevolkingsaantallen, waarbij Holland uiteenviel in:
het departement van Texel
dit departement met de Amstel
dit departement betreffende de Delf
Ernaast lagen ook dit departement betreffende de Schelde en Maas en dit departement aangaande een Rijn deels op Hollands grondgebied.
Uiteindelijk voldeed een andere ordening ook niet en na de instelling in 1801 met het Bataafs Gemenebest werden het departement Holland ingesteld volgens de antieke gewestelijke grenzen betreffende Holland. In 1806 werden het Bataafs Gemenebest vervangen via het Koninkrijk Holland. Dit jaar daarop werden het departement Holland opgedeeld in dit departement Amstelland (overeenkomend met Noord-Holland) en dit departement Maasland (overeenkomend met Zuid-Holland). Na in 1811 het Koninkrijk Holland voor het Franse Keizerrijk werden gevoegd, werden Amstelland bij Utrecht gevoegd tot dit département de la Zuyderzée - Zuiderzeedepartement - en werd Maasland omgedoopt tot département des Bouches-een-la-Meuse - Monden van een Maas.
Na de Fransen einde 1813 uit Nederland gevlucht waren, was de ordening aanvankelijk ongewijzigd. Met een Grondwet over 29 maart 1814 werden de departementen verwisselen door provinciën ofwel landschappen. Zuiderzee en Monden aangaande een Maas werden verenigd in de provincie Holland. Door minister Met Maanen werd in een grondwetcommissie alsnog de benaming Holland en West-Friesland voorgesteld "teneinde juiste verlangen aangaande achtenswaardige Noordhollanders ... toe te melden", maar het werd via de rest betreffende een commissie verworpen.[2]
De nieuwe provincie kreeg in 1814 een paar gouverneurs, wier ambtsgebied overeenkwam met de voormalige departementen Amstelland en Maasland. Vlieland en Terschelling gingen retour van Friesland tot Holland, doch een deel over Hollands Brabant bleef voor Noord-Brabant en in 1815 werd verder het laatste Hollands Brabant, het Land met Altena, bij Noord-Brabant gevoegd. Uiteindelijk werden in 1820 de grens met Utrecht en Gelderland vastgesteld.
Teneinde een dominantie te reduceren werd Holland voor de grondwetsherziening met 1840 in Noord- en Zuid-Holland gesplitst. Een noodzakelijkheid hiertoe werd in Zuid-Holland niet gevoeld. In Noord-Holland gold het wel in sterke mate vanwege Amsterdam, het in 1838 het provinciaal gerechtshof met zichzelf voorbij zag kunnen ten gunste aangaande Den Haag. In West-Friesland was men bevreesd een overheersende positie betreffende Amsterdam en drong men met op het herstel betreffende een verdeling bijvoorbeeld deze was tussen dit Noorder- en Zuiderkwartier wegens 1795. Hier werden echter niet met tegemoetgekomen. Na de Haarlemmermeer in 1855 was drooggelegd, werd die voor Noord-Holland gevoegd, waarop Zuid-Holland in 1864 dit grootste deel van de gemeente Leimuiden ter compensatie kreeg toegewezen.
In 1942 werden de eilanden Vlieland en Terschelling bij een provincie Friesland ingedeeld.[3] Dit voormalige eiland Urk maakte tot 1950 deel uit van Noord-Holland.
Rond 2010 tot 2012 was daar enig tijd sprake aangaande ons samenvoeging over de provincies Noord-Holland, Flevoland en Utrecht. In 2014 werd duidelijk het die plannen betreffende een baan bestaan.
Geografie Noord-Holland
Satellietfoto met het Noorderkwartier, een IJsselmeerpolders en ons deel over Friesland
Noord-Holland bestaat grotendeels uit een kopvormig schiereiland tussen een Noordzee, een Waddenzee en dit IJsselmeer. In dit zuiden grenst de provincie aan Zuid-Holland en Utrecht, in het oosten via remedie over de Houtribdijk en Hollandse Brug aan de provincie Flevoland en in het noorden door medicament over een Afsluitdijk met de provincie Friesland.
De provincie kan worden onderverdeeld in een noordelijk deel ("Hollands Noorderkwartier") en een zuidelijk deel, deze uitleg waarbij het Noordzeekanaal (en in vroegere tijden dit IJ) als grens fungeert.
Ten zuiden van het Noordzeekanaal liggen een stedelijke gebieden betreffende Amsterdam, Haarlem, een Haarlemmermeer betreffende een luchthaven Schiphol en tegelijk dit Gooi, tevens ons dichtbevolkt gebied, doch met een landschappelijk totaal ander karakter (bosrijk en niet totaal vlak).
Ten noorden betreffende dit Noordzeekanaal bevinden zichzelf een Zaanstreek en overige, kleinere, segmenten en dorpen. Een dichtstbevolkte zone loopt tot wat voorbij een plaats Alkmaar. Daar bevinden zichzelf in het deel over een provincie verder landelijker gebieden: Waterland, een omvangrijke droogmakerijen Schermer, Beemster, Wormer en Purmer en volkomen in dit noorden een Kop met Noord-Holland betreffende dit kijk eens naar deze jongens uitgestrekte West-Friesland, Wieringermeer, dit voormalige eiland Wieringen en dit waddeneiland Texel.
Een westkust met een provincie is grotendeels via duinen beschermd. Op deze plaats liggen welbekende badplaatsen als Zandvoort, IJmuiden, Wijk aan Zee, Egmond aan Zee en Bergen. Waar een duinen via een Noordzee waren verzwolgen, werden een Hondsbossche Zeewering aangelegd.
Een streek tussen Haarlem, deze pagina Velsen (aan beide zijden betreffende dit Noordzeekanaal), Beverwijk en Alkmaar opgewonden Kennemerland. Ons deel met Kennemerland vormt een IJmond, met de Hoogovens en andere industrie: dit is het westelijk gebied aangaande het Noordzeekanaal, met ingeval middelpunt de haven en sluizen aangaande IJmuiden. Ten noorden aangaande Kennemerland ligt de oude marktplaats Schagen en Check dit uit op de noordpunt over dit schiereiland een marinehaven Den Helder, tegelijk veerhaven vanwege Texel.
Met de oostkust liggen historische steden ingeval Hoorn, Enkhuizen, Medemblik, Monnickendam en Edam en ook het eiland Marken en de opmerkelijke vissersplaats Volendam.
Een voornaamste binnenwateren in Noord-Holland bestaan dit IJ (ooit een zeearm) en het Noordzeekanaal met een daarin, weet vervolgens niet via zijkanalen, uitmondende riviertjes Amstel, Zaan en Spaarne, en het Noordhollandsch Kanaal en het Amsterdam-Rijnkanaal.
Dialecten Noord-Holland
In Noord-Holland worden verscheidene dialecten gesproken. Landelijk geniet dit Amsterdams een meeste bekendheid, dat behalve in Amsterdam ook in steden als Alkmaar, Purmerend en Hoorn veel is te beluisteren, daar op deze plaats heel wat Amsterdammers wonen. De meeste organische dialecten vindt men op dit platteland. Op welke manier noordelijker men komt, hoe meer het lokale dialect van een standaardtaal afwijkt; in het bijzonder het Tessels en het Wierings beschikken over ons heel eigen karakter.
Net als in verschillende dialectgebieden kan zijn ook in Noord-Holland sprake aangaande een teruggang van de dialecten. Zeker zijn sommige dialecten alsnog opvallend vitaal. Betreffende name dit Volendams wordt ter plaatse nog enorm meestal gesproken. Overige dialecten, zoals het Aalsmeers, bestaan nagenoeg verdwenen.
Dit IJ is vanouds een barrière en het blijkt verder uit een dialecten. De dialecten ten noorden over dit IJ zijn de meeste afwijkende.
Bij het IJ
Aalsmeers
Amsterdams (thans ook in Amsterdam-Noord, Alkmaar, Purmerend etc. te beluisteren)
Goois
Haarlems
Zandvoorts
Een dialecten ten zuiden aangaande het IJ en Noordzeekanaal lijken verdere op een dialecten over Zuid-Holland en geraken taalkundig ook dikwijls ingeval Zuid-Hollands beschouwd. Immers nemen de traditionele dialecten Aalsmeers en Zandvoorts een overgangspositie in, betreffende zowel Noord- indien Zuid-Hollandse kenmerken. De Gooise dialecten, welke intern vrij divers zijn, vallen in een Utrechtse groep.
Boven dit IJ
Zaans
Waterlands
Markens
Volendams
Kennemerlands
Egmonds (Derps)
West-Fries
Enkhuizens
Wierings
Tessels
Een dialecten aangaande vanouds geïsoleerde gemeenschappen als Volendam, Egmond ofwel de Waddeneilanden hebben ons heel eigen ontwikkeling doorgemaakt en bestaan op enkele punten heel conservatief gebleven, daar waar ze zich op andere punten juist opvallend beschikken over vernieuwd en daardoor bijzonder scherp met de omliggende dialecten bestaan gaan afwijken.
De rangschikking betreffende de dialecten boven dit IJ is problematisch en kan zijn aanleiding geweest tot meerdere polemieken in deze pagina de taalwetenschap. Dikwijls is op een verwantschap met dit Fries gewezen: betreffende name de conservatievere dialecten (Tessels en Wierings) beschikken over veel gluiperig betreffende het Fries. Heel wat onderzoekers vermoedden een Fries substraat: een oorspronkelijke taal zou Fries zijn geweest. Het Hollands zou het Fries pas laat verdrongen hebben en bezit het nooit zeker kunnen vervangen, waardoor Friese vormen en constructies nog voortleven in een dialecten. Hoewel die theorie veel aanhang bezit, is ze door verschillende taalkundigen aangaande een hand gewezen en zouden een Friese vormen eerder op ontlening en toeval berusten.[bron?]
Recreatie Noord-Holland
Recreatie Noord-Holland NV kan zijn een overheids-NV, gesticht op 3 juli 2004, met een Provincie Noord-Holland ingeval enig aandeelhouder. Een bedrijf zorgt in opdracht betreffende de besturen met de recreatieschappen vanwege de ontwikkeling, aanleg, het beheer en onderhouden van 6 recreatiegebieden in Noord-Holland: Het Twiske, Alkmaarder en Uitgeestermeer, Geestmerambacht[4], Spaarnwoude, Landschap Waterland en Groengebied Amstelland.
Milieu Noord-Holland
In Noord-Holland zijn een paar grote nationale parken: dit Nationaal Park Duinen van Texel (een hele westzijde met Texel) en het Nationaal Park Zuid-Kennemerland (een brede duinstrook van Zandvoort tot in IJmuiden/Velsen).
Ook zijn daar in Noord-Holland ons tiental overige door Natura 2000 aangewezen beschermde natuurgebieden, waaronder dit Noordhollands Duinreservaat (van Wijk met Zee tot Schoorl), een Schoorlse Duinen en de Amsterdamse Waterleidingduinen (tussen Zandvoort en Noordwijk in Zuid-Holland).
Ten slotte bestaan er in Noord-Holland alsnog ettelijke overige vollere en kleinere natuurgebieden, zoals dit Goois Natuurreservaat, de Hulk, het Naardermeer, dit Balgzand en de Loterijlanden.[6]
Natuurbeheer in Noord-Holland vindt o.a. regio via Vereniging Natuurmonumenten, Landschap Noord-Holland en Staatsbosbeheer.
Politiek Noord-Holland
1rightarrow blue.svg Zie Politiek in Noord-Holland vanwege dit hoofdartikel over het onderwerp.
Gemeenten Noord-Holland
Noord-Holland is van 2016 ingedeeld in 48 gemeenten.
Aalsmeer
Alkmaar
Amstelveen
Amsterdam
Beemster
Bergen
Beverwijk
Blaricum
Bloemendaal
Castricum
Den Helder
Diemen
Drechterland
Edam-Volendam
Enkhuizen
Gooise Meren
Haarlem
Haarlemmerliede en Spaarnwoude
Haarlemmermeer
Heemskerk
Heemstede
Heerhugowaard
Heiloo
Hilversum
Hollands Kroon
Hoorn
Huizen
Koggenland
Landsmeer
Langedijk
Laren
Medemblik
Oostzaan
Opmeer
Ouder-Amstel
Purmerend
Schagen
Stede Broec
Texel
Uitgeest
Uithoorn
Velsen
Waterland
Weesp
Wijdemeren
Wormerland
Zaanstad
Zandvoort